یکی از نگران کننده ترین جنبه های اختلال کم توجهی – بیش فعالی برای پدر و مادرها این است که این اختلال با بزرگتر شدن کودک دستخوش تحول می شود. دیده شده که تا 80% کودکان سنین مدرسه در نوجوانی هم همچنان به این اختلال دچارند و بیش از 50 تا 65% درصد آن ها تا بزرگسالی هم مبتلا به آن باقی می مانند.
کودکان پیش دبستانی مبتلا به ADHD (پراسترس ترین و پرتلاش ترین سال ها برای پدر و مادرها)
در اکثریت کودکانی که الگوی رفتاری ADHD در سنین کم در آن ها دیده شده، حداقل یک سال به طول می انجامد. والدین کودکان این گروه سنی آن ها را این گونه توصیف می کنند: بی قرار و ناآرام، همیشه در حرکت، انگار موتوری دارند که آن ها را به کار می اندازد و معمولا در حال بالا رفتن از همه چیزیا برخورد کردن با اشیاو تصادف با آن ها هستند. این کودکان مدام بر خواسته هایشان پافشاری می کنند، خواستار توجه پدرو مادر به خود هستند و کنجکاوی سیری ناپذیری درباره محیط پیرامونشان نشان می دهند.در والدین، به خصوص مادران، تردیدهای جدی درباره توانایی آن ها در مدیریت و تربیت فرزندشان ایجاد کرده است. خلق و خویی بسیار متغیر دارند، به راحتی خشمگین می شوند و به سختی با هر محیط سازگار می شوند. نافرمانی در آن ها شایع است و فرستادن کودک به مهد یا پیش دبستانی استرس بیشتری برای والدین ایجاد می کند. کارکنان این مراکز شروع به شکایت کرده و چه بسا پرجنب و جوش ترین و پرخاشگرترین آن ها ر از این مراکز بیرون می کنند. پیدا کردن پرستارنیز برای این کودکان دشوار است و سبب محدودیت مادران می شود در صورتی که آن ها احتیاج بیشتری به تجدید قوا دارند.
کودکان مبتلا به ADHD در سنین مدرسه(بزرگترین عامل پریشان کننده والدین)
با پا گذاشتن این کودکان به مدرسه، بار اجتماعی سنگینی بر دوش آن ها گذاشته می شود. در بدو ورود به آموزش رسمی یا ظرف یک تا دو سال بعد، اکثریت قریب به اتفاق آن ها در زمره کودکان ناسازگار قرار می دهند. رفتارهای ناپخته، ضعف درسی و شکایت های معلم و تکالیف منزل هم به حیطه دیگری از اختلاف تبدیل می شود. کودکان این سنین را پرسروصدا، مداخله گر، کم صبر، مایه بیزاری و دارای هیجان های آنی می دانند که سبب شکل گیری الگوی طردشدگی شده و در طولانی مدت عزت نفس کودک تنزل می کند. البته مطالعات نشان داده که در همه کودکان این گونه نیست و عده ای از آن ها تصویر مثبت غیر واقعی از خود ترسیم می کنند و همسالان، والدین یا معلمان را مسبب مشکلاتشان می دانند.
نوجوانان مبتلا به ADHD (گروه سنی پرخطر)
70 تا 80% کودکانی که از سوی متخصصان تشخیص گرفته اند با رسیدن به نوجوانی همچنان نشانه های این اختلال را نشان می دهند. در 25 تا 45% این نوجوانان، رفتار ضد اجتماعی یا اختلال سلوک مشاهده می شود. همان مسائلی که سال های زندگی نوجوانان غیر مبتلا را دشوار می سازند; پیدا کردن هویت، مورد قبول گروه همسالان واقع شدن، توجه به جنس مخالف و رشد جسمی/ جنسی برای نوجوانان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی به دومین منبع پریشانی و توقع از خود تبدیل می شوند. همچنین، پدر ومادرها باید در حوزه رانندگی و احتمال تصادف و صدمه مالی در این سنین توجه بیشتری نشان دهند.
بزرگسالان مبتلا به اختلالADHD (مشکلات جدی تر در مسئولیت زندگی)
تحقیقات نشان داده 50 تا 65% کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی زمانی که به بزرگسالی می رسند، همچنان نشانه های این اختلال را نشان می دهند.بزرگسالان مبتلا در مقایسه با سایر بزرگسالان در موقعیت های شغلی پایین تری به کار مشغول می شوند، به دفعات بیشتری شغل خود را تغییر می دهند، به احتمال بیشتری به علت سو رفتار و ضعف کنترل خود از کار اخراج می شوند. در بزرگسالی، نشانه های اختلال پیامدهای گسترده تر و جدی تری دارند که علتش به حوزه مسئولیت بزرگسالان برمی گردد.
با تمام ویژگی هایی که در طول سنین تحول مطرح شد، بهتر است بدانیم که با درمان طولانی می توان از وقوع بعضی از این مشکلات جلوگیری کرد. همچنین می دانیم همان مزایایی که برای کودکان غیرمبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی سودمند واقع می شوند برای کودکان مبتلا هم سودمندند. مزایایی مانند، بهره مند بودن از هوش، پرخاشگر یا مقابله گر نبودن، مراقبت و نظارت بیشتر والدینی که مشکلات روانی جدی ندارند، رفاه کافی و برخوردار بودن از منابع مالی، پزشکی و روانپزشکی.
